Du học Nhật: Đừng để cảnh hồ hởi tiễn con đi, đón con về trong nước mắt

Thực trạng Du học Nhật Bản

Có em đã mất ở đất Nhật, nhưng vì gia đình nghèo quá không có tiền đưa thi hài con về, bảo hiểm không hỗ trợ nên cộng đồng người Việt cũng phải quyên tiền để đưa tro cốt của em về nước.

Quay trở lại câu chuyện của hai du học sinh Nhật kỳ tháng 7 năm nay là Minh Thu và Thùy Dung mà chúng tôi đã đề cập đến trong bài trước. Khi ra đi khỏi Việt Nam cõng trên vai món nợ 300 triệu đồng của gia đình, các em chịu áp lực cực kỳ khủng khiếp về tài chính. Gia đình cố gắng vay nợ thêm cho các em được 20 triệu để mang theo ăn uống những tháng đầu và phòng thân.

Những ai đã từng sống ở Nhật chắc chắn đều hiểu rằng số tiền 20 triệu đối với cuộc sống ở Nhật chỉ như “muối bỏ biển”. Sang Nhật chưa đầy 1 tháng, số tiền 20 triệu đồng đã gần hết. Ở Việt Nam dù cuộc sống có cực khổ vì thiếu thốn tài chính nhưng các em còn có gia đình, khi sang Nhật, vừa không có tiền vừa không có gia đình ở bên, lại chưa giỏi tiếng, chưa hòa nhập được với môi trường mới nên cuộc sống của các em khó khăn gấp trăm lần.

Công ty ở Việt Nam đã giữ cam kết với các em là lo cho các em một việc làm thêm để trang trải chi phí sinh hoạt, nhưng việc làm đó cũng không hề nhàn hạ. Một tuần 4 buổi các em phải làm từ 12h đêm đến 4-5h sáng mới hết ca làm, mỗi tiếng làm được trả khoảng 900 yên, tức khoảng 200 nghìn đồng. Mỗi tháng các em kiếm được tối đa khoảng 20 triệu.

Thế nhưng đổi lại 20 triệu đó là gì? Bởi làm đến sáng mới về, nên các em chỉ kịp chợp mắt một chút rồi phải đi học tiếp. Khi lên lớp vì quá mệt mỏi nên các em thường gục xuống bàn và ngủ cho đến hết giờ mới về.

Về đến nhà đã muộn lại phải chuẩn bị đi làm tiếp ca của ngày hôm sau. Cuộc sống thành vòng quay như vậy nên gần như không học được gì nhiều. Vì thế nên có rất nhiều trường hợp, dù đã sang Nhật cả năm mà các em vẫn không thể nói được những câu giao tiếp cơ bản.

Tiếng Nhật quá kém, thời lượng lên lớp nhiều khi không đủ nên không thể thi lên đại học, cao đẳng, nhiều em lại quay về nước khi tiếng Nhật kém, gia đình nợ nần chưa trả xong, không có nghề nghiệp gì, không bằng cấp, tương lai mù mịt.

Thế nhưng trường hợp dù mất nhiều tiền như Minh Thu và Thùy Dung nhưng công ty giữ cam kết vẫn còn là may mắn. Có nhiều bạn được công ty hứa đưa sang Nhật, cuối cùng bạn cũng sang được đến Nhật nhưng công ty cắt liên lạc luôn, không giúp đỡ bất kỳ cái gì về nhà ở hay việc làm dù công ty đã hứa và thu tiền dịch vụ trước đó.

Học được nửa năm mới “ngã ngửa” ra rằng công ty thu tiền học phí của một năm nhưng chỉ đóng cho học sinh nửa năm và như vậy gia đình các bạn lại phải chạy vạy để có tiền đóng học tiếp nếu không các bạn sẽ phải về nước.

Trong trường hợp không có tiền để tiếp tục đóng học phí, nhiều bạn bỏ ra ngoài sống lưu vong, đi làm bất hợp pháp, ăn trộm ăn cắp hoặc đi tìm những học sinh mới sang để lừa đảo kiếm tiền.

Du học sinh mới sang thường chưa biết tiếng nhiều, vì thế cần phải đi đăng ký điện thoại, giấy tờ và kiếm việc làm. Khi đó, nhiều bạn du học sinh đã lừa đảo trực tiếp đồng bào mới sang còn ngây ngô của mình, ít cũng lừa vài triệu, nhiều hơn là lừa ăn trộm cả thẻ ngân hàng lấy của các em mới sang hàng chục triệu đồng.

Có nhiều trường hợp, có vì đói nhiều ngày quá không chịu được, em vào siêu thị ăn cắp gói thịt lợn. Thấy dễ lấy, mấy ngày sau lại mò vào ăn cắp tiếp và bị bắt trục xuất về nước khi nợ của gia đình cho em đi vẫn chồng chất.

Trước khi sang Nhật, các em được vẽ ra viễn cảnh sang Nhật sẽ dễ dàng kiếm được 40-50 triệu đồng/tháng. Thực tế cũng có thể kiếm được con số đó nhưng các em thường sẽ phải làm 2 công việc và hoàn toàn không có thời gian học. Trường hợp các em bị chết vì làm việc không hề ít. Nhiều gia đình tiễn con đi với bao hy vọng nhưng lại phải nhận con về trong cỗ áo quan.

Có em đã mất nhưng vì gia đình nghèo quá không có tiền đưa thi hài con về, bảo hiểm không hỗ trợ nên cộng đồng người Việt cũng phải quyên tiền để đưa tro cốt của em về nước.

Thiếu tiền còn dẫn đến làm liều, ăn cắp, ăn trộm, cướp giật. Trong cộng đồng người nước ngoài ở Nhật, người Việt tai tiếng chỉ sau người Trung Quốc về ăn cắp vặt, ăn trộm đồ siêu thị. Thế nhưng đó là còn chưa kể đến việc, ra đi với nền tảng giáo dục và văn hóa quá thấp khiến các em không biết cách điều chỉnh hành vi ứng xử của mình trên đất Nhật.

Nhiều em sống ở Nhật nhưng thường xuyên nhậu nhẹt, làm ồn, nói chửi bậy, trốn vé tàu. Rồi tồi tệ hơn là các em đâm chém nhau, sàm sỡ các cô gái Nhật. Đó là chưa kể lập ra nhiều hội cùng chơi cá cược, lô đề cờ bạc. Hình ảnh của người Việt trong mắt người Nhật vì thế càng ngày càng xấu đi.

Chẳng thế mà nhiều người Nhật đã dành cho những lời nhận xét đầy ác cảm mà người viết có thể kể ra như sau: “Giết nhau thì về nước các người mà giết nhau, tiền điều tra phá án là tiền thuế của chúng tôi đấy”; “Ở nhà kho công ty tôi cũng có mấy người Đông Nam Á, mấy người Việt Nam đó nếu “chạm đúng công tắc” một cái là nguy hiểm lắm. Người Việt Nam rất khó đoán, ban đầu rất lễ phép chứ sau rồi không biết thế nào đâu”...

Trên thực tế, tại châu Á hiện nay, Nhật Bản và Hàn Quốc đang thu hút rất nhiều lao động Đông Nam Á, và chắc chắn người Việt Nam không phải lựa chọn số 1 của họ. Người Malaysia, Trung Quốc có nhiều lợi thế hơn người Việt Nam rất nhiều về khả năng ngôn ngữ và khả năng thích ứng, đảm bảo kỷ luật lao động. Vi thế nếu người Việt Nam không thay đổi hành vi, thì khả năng Nhật đóng cửa hoàn toàn với thị trường lao động Việt Nam không thể loại trừ.

(Theo Trí Thức Trẻ) 

Trên đây là phần 2 của loạt bài báo về thực trạng du học Nhật Bản của trang Trí Thức Trẻ để các bạn độc giả đọc và tham khảo, hoàn toàn không thể hiện ý chí và quan điểm của Japan, My Love.

Lãi hơn 100 triệu đồng/du học sinh, nhiều công ty du học Nhật kiếm siêu lợi nhuận

Cùng một lớp học tiếng ở trường tiếng Nhật nhưng số tiền hai học sinh Việt Nam ngồi cạnh nhau phải bỏ ra chênh nhau đến 90-100 triệu đồng là chuyện bình thường.

Banner quảng cáo của một công ty Du Học Nhật Bản (Nguồn: Internet)

Hiện nay tại Việt Nam đang có đến cả trăm công ty làm dịch vụ đưa du học sinh sang Nhật. Con số này đã tăng trưởng bùng nổ sau những năm gần đây bởi nhu cầu quá lớn từ phía học sinh cũng như lợi nhuận cao. Vậy lợi nhuận đến mức nào là cao? Phóng viên chúng tôi đã có cuộc điều tra về vấn đề này tại cả Nhật và Việt Nam.

Dưới đây là bảng kê chi phí cho học phí 1 năm kèm phụ thu cũng như ký túc xá 3 tháng hoặc 6 tháng tại một số công ty du học ở Hà Nội. Trên thực tế, so với mức chi phí thực tế cho học phí và nhà ở tại Nhật, chỉ riêng với hai khoản phí này, công ty du học đó đã thu lãi từ 30 đến 50 triệu đồng một học sinh. Nhưng mức lợi nhuận của họ vẫn chưa thấm vào đâu so với con số hơn 100 triệu đồng/người mà nhiều công ty khác đang thu từ học sinh.

Bảng kê chi phí tham khảo tại một số công ty du học Nhật Bản (Nguồn : Internet)

Minh Thu là một học sinh mới tốt nghiệp lớp 12 tại một trường cấp 3 tại Lai Châu, còn Thùy Dung cũng mới tốt nghiệp cấp 3 nhưng từ một trường ở thành phố Việt Trì. Dù ở vị trí địa lý cách xa nhau nhưng hai em có một điểm chung, đó là cùng sang Nhật qua một công ty tư vấn du học ở thành phố Việt Trì.
Hai em cho biết để đặt chân được sang đến Nhật, các em đã phải chi ra đến 300 triệu đồng cho công ty du học. Chi phí 300 triệu đồng đó bao gồm: phí xử lý hồ sơ, dịch thuật, tiền học phí 1 năm kèm phụ thu, tiền nhà 6 tháng đầu tiên và tiền môi giới việc làm ngay khi các em sang, tiền vé máy bay một chiều sang Nhật. Nếu so sánh với các thị trường du học khác như Úc, Mỹ, Anh, Đức, Hà Lan thì có vẻ rẻ hơn, nhưng thực tế không phải như vậy.
 Chương trình mà công ty du học đưa các em sang thực chất chỉ là chương trình học tiếng Nhật của trường tiếng, vốn được người Nhật chỉ coi như một trung tâm ngoại ngữ bên ngoài hệ thống đào tạo chính thức được cấp bằng. Học sinh trường tiếng sẽ học cho tốt tiếng Nhật (khoảng N3, N2 ở thời điểm tốt nghiệp) sau đó sẽ thi lên cao đẳng hay đại học.
Hay nói một cách khác, sang Nhật du học theo hình thức học trường tiếng chỉ tương đương như các chương trình học tiếng Anh bổ trợ tại Úc, Anh, Mỹ và còn không được xét tương đương như chương trình dự bị đại học ở những nước này.
Trường tiếng có động cơ chính là thu hút được càng nhiều người học càng tốt và sự quan tâm chính của họ là lợi nhuận. Chính vì vậy, họ cũng trả hoa hồng cho những công ty Việt Nam giới thiệu được học sinh sang cho họ. Theo tìm hiểu của phóng viên, mức hoa hồng này hiện tại rơi vào mức khoảng hơn 10 man (22 triệu đồng Việt Nam).
Thế nhưng dường như mức lợi nhuận này không làm thỏa mãn nhiều công ty du học ở Việt Nam và họ câu kết với nhau cố gắng đẩy mức chi phí này lên cao để ăn được siêu lợi nhuận. Tác giả bài viết có đủ căn cứ và thực tế trải nghiệm để khẳng định rằng lợi nhuận thu về của các công ty kinh doanh dịch vụ du học Nhật đang ở mức siêu lợi nhuận, cao hơn rất nhiều doanh nghiêp trong các lĩnh vực khác với kế hoạch đầu tư và kinh doanh bài bản.
Quay trở lại trường hợp của hai em học sinh ở trên. Với kinh nghiệm nhiều năm hướng dẫn làm hồ sơ cho học sinh trường tiếng, phóng viên xin được bóc tách các chi phí cụ thể để độc giả nắm được.
Phí dịch thuật và xử lý hồ sơ: Công đoạn này bao gồm dịch thuật công chứng, làm sổ chứng minh khả năng tài chính ở ngân hàng (và một số tiểu xảo khác cho đẹp hồ sơ), hiện các công ty đang thu học sinh ở mức từ 20 đến 40 triệu đồng. Trên thực tế, mức chi phí này chỉ ở mức khoảng tối đa 15 triệu.
Học phí 1 năm của các trường tiếng dao động từ 100 triệu đến 140 triệu. Ngoài ra có một số khoản phụ thu khoảng 20 triệu. Khoản này học sinh có thể tự nộp cho trường nhưng vì biết học sinh không rành thủ tục nên nhiều công ty ép học sinh phải để họ thu và vì thế họ hay thu chênh thêm 30-40 triệu đồng.
Tiền nhà 6 tháng đầu tiên: Loại nhà mà các công ty du học thuê cho các em phổ biến chỉ ở mức khoảng 5-6 triệu/người/tháng tối đa nhưng các em phải đóng khoản tiền cao gấp 2, thậm chí 4 lần so với thực tế.
Tiền giới thiệu việc làm: Việc làm phổ biến các em là việc làm chân tay, các ông chủ người Nhật không thu phí và người giới thiệu không bao giờ mất phí nhưng các em vẫn sẽ phải đóng 8-10 triệu cho loại phí này.
Tiền vé máy bay một chiều sang Nhật: Hiện tại Vietnam Airlines có loại vé riêng dành cho du học sinh với mức chi phí chỉ khoảng từ 7 triệu đến 9,5 triệu. Nhiều công ty thu học sinh đến 15 triệu cho vé máy bay.
Chính vì vậy, dù có học trường tiếng loại học phí cao nhất ở Nhật cũng như tính cả các loại phí hồ sơ và tiền nhà 2 trong 6 tháng đầu tiên, tối đa chỉ mất từ 200 đến 210 triệu đồng Việt Nam. Trong đó đã tính 1 năm học phí kèm phụ thu, tiền làm hồ sơ, tiền nhà 6 tháng, tiền vé máy bay một chiều.
Như vậy hai em học sinh ở trên đã bị trường tiếng thu quá so với số tiền thực tế đến 90 triệu đồng. Trong nhiều trường hợp khác học sinh còn phải đóng đến 320 triệu đồng. Các công ty lãi đến 100 triệu đồng từ các em, đó là chưa tính khoản hoa hồng 23 triệu đồng/học sinh mà họ nhận được từ phía các trường tiếng ở Nhật. Mỗi một học sinh gửi đi, nhiều trung tâm du học lãi liền tay hơn 100 triệu đồng, đó là một khoản lợi nhuận cao khủng khiếp mà bất kỳ doanh nghiệp nào cũng mơ ước.
Mức lợi nhuận đó lý giải tại sao số du học sinh Việt Nam sang Nhật trong khoảng 4-5 năm trở lại đây tăng nhanh đột biến. Nếu như năm 2013 mới chỉ có 60 nghìn người Việt Nam đang sống và học tập tại Nhật thì con số này đến cuối năm 2015 đã lên đến 150 nghìn và nhiều khả năng còn tiếp tục tăng.
Chắc chắn sẽ nhiều người đặt câu hỏi với chúng tôi rằng, vậy công ty du học cũng cần phải kinh doanh chứ có phải tổ chức từ thiện đâu mà yêu cầu họ phải lấy lợi nhuận thấp hoặc không lợi nhuận?
Trên thực tế, không phải tất cả các công ty du học Nhật hiện nay đều làm việc vô lương tâm như trên, vẫn có những công ty lo được cho học sinh sang Nhật học trường tiếng với tổng mức chi phí tối đa chỉ 170 đến 180 triệu mà quyền lợi của học sinh không kém gì, họ vẫn tồn tại và có lãi, dù tất nhiên thấp hơn rất nhiều so với những công ty khác.
Vì thế nên mới tồn tại một thực tế rằng trong cùng một lớp học tiếng ở trường tiếng Nhật nhưng số tiền hai học sinh Việt Nam ngồi cạnh nhau phải bỏ ra chênh nhau đến 90-100 triệu đồng là chuyện bình thường. Và các em chỉ biết mình đã bị “cắt cổ” như thế khi sang đến Nhật được vài tháng.
Mới đây còn có công ty ở Hà Nội nhờ mối quan hệ tốt với trường Nhật đã lo được cho học sinh sang Nhật học trường tiếng với tổng mức chi phí ban đầu chỉ 68 triệu đồng (bao gồm học phí 3 tháng, tiền làm hồ sơ, tiền ký túc xá 3 tháng, giới thiệu việc làm cho học sinh và tiền vé máy bay sang Nhật). Mức chi phí thấp như vậy mà họ vẫn có lãi được nhờ hoa hồng của trường tiếng, hoa hồng vé máy bay và một số khoản nhỏ khác.
Số tiền 100 triệu đồng mà học sinh du học Nhật bị nhiều công ty du học thu phụ trội lên có thể không lớn đối với những gia đình có điều kiện kinh tế tốt ở thành phố nhưng đối với gia đình không có điều kiện, với mức thu nhập chỉ vài triệu đồng/tháng, đó là con số khủng khiếp.
Minh Thu và Thùy Dung cho biết số tiền 300 triệu đồng mà gia đình các em nộp cho công ty du học hoàn toàn là tiền đi vay. Trong đợt đi tháng 7 vừa qua, công ty nói trên gửi đi khoảng 40 bạn thì cả 40 bạn đều phải đi vay tiền.
Có những gia đình phải đi vay đến 4-5 lần với lãi suất cao mới đủ tiền nộp cho công ty du học. Áp lực tài chính quá lớn đã gây ra nhiều thảm cảnh cho các em trên đất Nhật. Chúng tôi sẽ đề cập đến những câu chuyện này trong các bài viết tiếp theo.

(Theo Trí Thức Trẻ)

Trên đây là phần một của loạt bài báo về thực trạng du học Nhật Bản của trang Trí Thức Trẻ để các bạn độc giả đọc và tham khảo, hoàn toàn không thể hiện ý chí và quan điểm của Japan, My Love.